Πρόκειται για δύο μονογραφίες εθνομουσικολογικού περιεχομένου, καρποί της εθνογραφικής έρευνας της Ρενάτας Δαλιανούδη, Εθνομουσικολόγου, Επίκουρης Καθηγήτριας στο Τμ. Ιστορίας & Αρχαιολογίας, στο Παν/μιο Ιωαννίνων, στο πλαίσιο του Ερευνητικού Προγράμματος «ΘΑΛΗΤΑΣ» (υπό την αιγίδα του Ιδρύματος Τεχνολογίας κι Έρευνας (Ι.Τ.Ε.)/ του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών (Ι.Μ.Σ.) και του Πανεπιστημίου Αθηνών, 1998-2003) και της προσωπικής της αυτόνομης επιτόπιας έρευνας στην Κρήτη, συνομιλώντας και καταγράφοντας ντόπιους βιωματικούς μουσικούς.
Στις μονογραφίες καταγράφονται αναλυτικά (σε πεντάγραμμο και σε ταμπλατούρα) τα ala franga και τα ala turca, τα ευρωπαϊκά και τα τοπικά, τα παλαιά και τα νέα κουρδίσματα των παραδοσιακών ζυγιών: βιολί και λαγούτο στη Δυτική Κρήτη και βιολί και κιθάρα στην Ανατολική Κρήτη, μαζί με το συνδυαζόμενο τοπικό παλαιό και νεότερο ρεπερτόριο. Περιγράφονται, επίσης, ο τρόπος & η τεχνική παιξίματος των παραδοσιακών οργανοπαικτών και το «πείραγμα» δηλ. οι μετατροπές που κάνουν οι πρακτικοί μουσικοί στα μουσικά όργανα για λόγους ηχητικούς είτε κατά τη διαδικασία κατασκευής είτε κατά τη χρήση. Σε όλες τις θεματικές ενότητες δίνονται μουσικολογικές εξηγήσεις και γίνονται χρήσιμες ιστορικές αναφορές. Στο τέλος κάθε βιβλίου παρέχεται αναλυτική βιβλιογραφία και δισκογραφία.
Στόχος των βιβλίων είναι η επίσημη καταγραφή και η διάσωση δεκατεσσάρων (14) συνολικά κουρδισμάτων, που ήταν ή/ και είναι σε χρήση στην Ανατολική και τη Δυτική Κρήτη, όπως και η γνωριμία των εκπαιδευτικών & εκπαιδευομένων (μαθητών, φοιτητών και κάθε άλλου ενδιαφερόμενου) με τον μουσικό πολιτισμό της Κρήτης.
Χαρακτηριστικά:
1. Κάθε βιβλίο ξεκινά με μια γενική θεωρία της κρητικής παραδοσιακής μουσικής για καλύτερη κατανόηση της κρητικής τοπικής παράδοσης.
2. Το κάθε βιβλίο είναι χωρισμένο σε 4 θεματικές ενότητες που καλύπτουν όλο το εύρος χρήσης και λειτουργίας του οργάνου (θεωρητικό και πρακτικό μέρος):
α) το βιβλίο παραδοσιακή ζυγιά της Δυτικής Κρήτης (βιολί-λαγούτο) χωρίζεται σε:
- Κουρδίσματα
- Τεχνική-Τρόποι παιξίματος
- «Πείραγμα» οργάνων
- Κατασκευή ασυνήθιστων οργάνων
β) το βιβλίο παραδοσιακή ζυγιά της Ανατολικής Κρήτης (βιολί-κιθάρα) χωρίζεται σε:
- Κουρδίσματα
- Τεχνική-Τρόποι παιξίματος
- «Πείραγμα» οργάνων
- Μαντινάδες, ως μουσικο-ποιητικές φόρμες
3. Τα παλαιά και τα νέα κουρδίσματα καταγράφονται με 3 διαφορετικούς τρόπους:
α) στο πεντάγραμμο (για καλύτερη κατανόηση όσων γνωρίζουν μουσική ανάγνωση)
β) στην κάτοψη-σχεδιάγραμμα του «χεριού» του οργάνου με τις νότες γραμμένες σε κάθε χορδή (για πιο παραστατική περιγραφή)
γ) στην αναλυτική σχεδιαστική κάτοψη του «χεριού» του οργάνου (ταστιέρα) που δείχνει τον τρόπο κουρδίσματος πάνω σε ταμπλατούρα (χρήσιμο για πρακτικούς μουσικούς και για μαθητές που επιθυμούν να εφαρμόσουν το κούρδισμα )
4. Το κάθε κούρδισμα συνοδεύεται από πληροφορίες για το συνδυαζόμενο τοπικό ρεπερτόριο, τις συνδυαζόμενες κλίμακες και τις συγχορδίες και δίνονται μουσικολογικές εξηγήσεις.
5. Στο τέλος του κάθε βιβλίου παρέχεται αναλυτική βιβλιογραφία και δισκογραφία.
