ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΑΡΤΣΑΚΗΣ - ΜΟΥΣΙΚΑ ΠΑΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
(2CD + 24ΣΕΛΙΔΟ ΕΝΘΕΤΟ - ΜΕΤΑΦΡΑΣΜΕΝΟ ΚΑΙ ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ)
Χαρχαλιανά, 29 Μαρτίου 2019
Τα πρώτα μου ζάλα στο χορό τα έκαμα το 1985, επηρεασμένος από τον γλεντζέ παππού μου το Μαρτσοβασίλη όπως τον φώναζαν και τον πατέρα μου, το Γιώργο. Δεν υπήρχε γλέντι στην Αθήνα όπου ζούσαμε και στην Κρήτη την περίοδο διακοπών, που να μην πάμε. Δεν υπήρχε γλέντι που να μην κάτσω ξάγρυπνος μέχρι τις πρωινές ώρες, να παρατηρώ και να διακρίνω τους χορευτές που μου έκαναν εντύπωση από την έκφρασή τους στο χορό. Ξεκίνησα να διδάσκομαι έξι ετών τους Κρητικούς χορούς, πρώτα στο Σύλλογο Κρητών του Πειραιά “Η ΟΜΟΝΟΙΑ” και αργότερα στο Σύλλογο Κρητών Κερατσινίου-Δραπετσώνας, με χοροδιδάσκαλο τον οικογενειακό φίλο και κοντοχωριανό μου Ανδρέα Μαριανάκη. Στη συνέχεια, από το 1999 έως το 2005, συμμετείχα στην χορευτική ομάδα του “Λαογραφικού Ομίλου Κουρήτες”.
Όσο περνούσαν τα χρόνια μάθαινα και περισσότερους χορούς, όμως πηγαίνοντας στα πανηγύρια της Κισσάμου, διέκρινα τη διαφορετικότητα της μουσικής και του χορού, από αυτό που διδασκόμουνα στην Αθήνα. Τα βιώματά μου στη μουσική του τόπου μου, φούντωναν την επιθυμία μου να μάθω ένα όργανο, για να μπορώ να ολοκληρώσω αυτά που αισθανόμουν. Έτσι ασχολήθηκα με το Βιολί, το όργανο που με συντροφεύει εδώ και τριάντα χρόνια. Πρώτος μου δάσκαλος στην Αθήνα ο Κώστας Παχάκης, από την επαρχία Σελίνου Χανίων. Στην Κρήτη, δάσκαλοί μου στάθηκαν οι σπουδαίοι βιολάτορες Μιχάλης Κούνελης (από την Πολυρρήνια Κισσάμου) και ο Κώστας Παπαδάκης ή Ναύτης. Τα πρώτα μου ακούσματα είναι από τους μουσικούς των Χανίων, ιδιαίτερα της επαρχίας Κισσάμου, τον Νικόλαο
Χάρχαλη, τον Γιώργη Μαριάνο, τον Στρατή Γαλαθιανό. Υπήρξα τυχερός γιατί γνώρισα πρωτομάστορες μουσικούς από ολόκληρη την Κρήτη, όπως τον Νικόλαο Σαριδάκη ή Μαύρο, τον Γιώργη Κουτσουρέλη, τον Γιώργη Τζιμάκη, τον Θανάση Σκορδαλό, τον Κώστα Μουντάκη, τον Κώστα Μουζουράκη, τον Λεωνίδα Κλάδο, τον Γιάννη Σκαλίδη, τον Γιάννη Μαρκογιαννάκη, τους Γιώργη και Κώστα Βασιλάκη, τον Γιώργο Σφακιανάκη ή Αβυσσινό, τον Γιώργο Λαμποκωσταντάκη ή Πεδουλαύτη, τον Μιχάλη Πολυχρονάκη κ.α. Σημαντική θέση στη μουσική μου εξέλιξη, έπαιξε και παίζει και η επαφή με τους σύγχρονους καλλιτέχνες της κρητικής μουσικής. Είναι πολύ αξιόλογοι και τόσοι πολλοίπου δυστυχώς δεν μπορώ να τους αναφέρω ονομαστικά.
Το 1993 ξεκινάω να παίζω σε κοινωνικές εκδηλώσεις στην Αθήνα, αλλά και στην περιοχή της Κισσάμου. Στα γλέντια υπερίσχυε το Συρτό, το Πεντοζάλι και το Καλαματιανό. Όσο περνούσαν τα χρόνια ήξερα τι σκοπό χόρευε ο κάθε μερακλής, καθώς θυμόμουν τις παραγγελίες τους. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 άρχισαν να έρχονται στην επιφάνεια και οι λιγότερο γνωστοί μέχρι τότε χοροί της Κρήτης, οι λεγόμενοι «ξεχασμένοι». Με ενδιαφέρον αρχίζω να μαθαίνω τον ένα μετά τον άλλο. Εκτός τον Συρτό, τον Μαλεβιζιώτη, το Πεντοζάλι, τη Σούστα και τον Σιγανό, που χορεύονταν σε όλα τα γλέντια, ξεκίνησαν να παίζονται και ο Λαζώτης, ο Τριζάλης, ο Πρινιώτης, η Ρουμαθιανή Σούστα κλπ, και να διδάσκονται από τους Συλλόγους και τις σχολές χορού. Μέσα σε δεκαπέντε χρόνια έχουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα των μελωδιών και των βηματισμών των χορών που ανακαλύφθηκαν. Τα γλέντια στα οποία συμμετέχω δεν περιορίζονται πλέον στην Κίσσαμο, αλλά απλώνονται σε όλη την Κρήτη. Η αγάπη μου για το χορό, με κάνει να προσέχω σε όποιο χωριό πηγαίνω, τον κάθε καλό χορευτή και την κάθε καλή χορεύτρια που βλέπω και να αποτυπώνω το ξεχωριστό πάτημα κάθε τόπου. Δεν σταμάτησα μέχρι και σήμερα να ανακαλύπτω τις μουσικές ιδιαιτερότητες του κάθε νομού, της κάθε επαρχίας, του κάθε χωριού. Μπορεί η Κρήτη να είναι εύκολη στο να την γυρίσεις, αλλά είναι δύσκολη η αποτύπωση της μουσικοχορευτικής της παράδοσης. Τα τελευταία χρόνια οι παραμελημένοι χοροί έχουν κερδίσει μία θέση στα γλέντια και στις εκδηλώσεις, προσφέροντας μια πλουσιότερη εικόνα της Κρήτης. Κάθε χωριό της Κρήτης δείχνει την ξεχωριστή ενέργειά του, την ταυτότητα του, με την έκφραση του χορού και της μουσικής. Σε αυτή τη δουλειά προσπαθώ να αποτυπώσω όλα αυτά που είδα και βλέπω, άκουσα και ακούω, στον όμορφο τόπο μας, την Κρήτη.
Αντώνης Μαρτσάκης
